Η δολοφονία του Αισώπου απ’ το δελφικό ιερατείο

Ο Αίσωπος γεννήθηκε κατά πάσα πιθανότητα, από οικογένεια δούλων, το 625 π.Χ., στο Αμόριο της Φρυγίας. Ήταν δούλος του φιλοσόφου Ιάδμονα. Έζησε στη Σάμο, ταξίδεψε στην Αίγυπτο και την Ανατολή και δολοφονήθηκε (το 560 π.Χ.) στους Δελφούς, όπου είχε σταλεί από το βασιλιά Κροίσο, γα να λάβει χρησμό του μαντείου.

Σύμφωνα λοιπόν με μια εκδοχή, στάλθηκε από τον Κροίσο με προσφορές δώρων στο ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς, όπου βλέποντας τις απάτες των εκεί ιερέων και την απληστία τους, τους κατηγόρησε με σαρκαστικό τρόπο. Εκείνοι τότε, αποφάσισαν να τον θανατώσουν με δόλο: «Περιερχόμενος ο Αίσωπος στους Δελφούςκαι επιδεικνύοντας την σοφία του, οι κάτοικοι απολάμβαναν τους λόγους, χωρίς όμως να του αντιπροσφέρουν τίποτε (υλικό ή πνευματικό). Τότε ο Αίσωπος τους είπε: Ω Δελφοί, (κάτοικοι των Δελφών), όμοιοι είστε με ξύλο που βαθιά στα ανοιχτά επιπλέοντας, ως κάτι σπουδαίο φαίνεται, όταν όμως τα κύματα το φέρουν στην ακτήκαι το αγγίξει κανείς, βλέπει πως μηδενός λόγου άξιον είναι. Έτσι κι εγώ από μακριά κατάπληκτος ήμουν απ’ τη φήμη σας και τα πλούσια ψυχικά σας χαρίσματα. Βλέποντάς σας όμως (τώρα από κοντά) των άλλων ανθρώπων κατώτερους, βλέπω πως τίποτε δεν κάνετε ανάξιο των γονέων σας.

Ακούσαντες δε (κατάπληκτοι) οι κάτοικοι των Δελφών όσα (περί των γονέων τους) έλεγε ο Αίσωπος τον ρώτησαν: "και τι ήταν οι γονείς μας"; Δούλοι, απάντησε ο Αίσωποςκαι αν δεν το γνωρίζετε, μάθετε πως σύμφωνα με αρχαίο νόμο των Ελλήνων, εάν μια πόλη καταλαμβάνεται (με πόλεμο), οι νικητές πρέπει να στείλουν δέκατο απ’τα λάφυρα στον Απόλλωνα.Βόδια,κατσίκια, χρήματα, (αλλά και δούλους), άνδρες και γυναίκες… απ’ αυτούς εσείς ήσαστε γέννημα δούλων. Οι δε άρχοντες βλέποντας ότι τους κακολογεί έλεγαν: Αν τον αφήσουμε και φύγει, περιερχόμενος κι άλλες πόλεις της Ελλάδος, (αλλά κυρίως στον χρηματοδότη τους Κροίσο!) θα πει αυτές τις ατιμωτικές για μας σκέψειςκαι έτσι σκέφτηκαν με δόλο να τον σκοτώσουν». Vitae Aesopi, 125.1-128.10.

Καθώς λοιπόν αναχωρούσε από την πόλη τους ο Αίσωπος, τοποθέτησαν ένα πολύτιμο αγγείο στις αποσκευές του¹ και κατηγορώντας τον ως κλέφτη, τον καταδίκασαν σε θάνατο και στη συνέχεια τον κατακρήμνισαν από μια κορυφή του Παρνασσού!

Όλα αυτά συμβαίνουν 40 χρόνια πριν απ’ τους περσικούς πολέμους, προμηνύοντας τον οριστικό και βαθύ ιδιοτελή διχασμό των Ελλήνων! Όσο κι αν αυτό φαίνεται απίθανο και σκανδαλώδες, οι "Δελφοί" (δηλαδή το δελφικό ιερατείο) είχαν μεταβληθεί ήδη σε μια πανίσχυρη, πανελλαδική χρυσοφόρο επιχείρηση διχασμού και διαμελισμού των Ελλήνων. Οι δούλοι των Δελφών, είχαν κάθε λόγο να συντηρούν την πόλη κράτος, εσφαλμένη μεν, αλλά εντελώς κερδοφόρα αίσθηση της αποκλειστικής πατρίδος!

Κανείς δεν αμφιβάλλει βέβαια για την προσφορά του πανελλήνιου δελφικού κέντρου, στις τέχνες και την ιατρική, αλλά όπως είπαμε και ελπίζω να έγινε ήδη κατανοητό, όλα αυτά είναι δευτερεύοντα αγαθά, μπροστά στην ορθή αίσθηση του πατριωτισμού, που είναι η μέγιστη προτεραιότητα και χωρίς αυτήν το καράβι των Ελλήνων, φορτωμένο με δελφικά αγαθά, δεν θα φτάσει ποτέ και σε καμιά "Ιθάκη"!

Ο δε σοφός Αίσωπος πριν τον θάνατό του, είπε και κάτι άλλο, που επιβεβαιώνει ακριβώς αυτόν μας τον ισχυρισμό: «Κάποτε οι "λύκοι", (αντίπαλοι Ελλήνων) και οι "σκύλοι" (Έλληνες), ήρθαν σε πόλεμο. Ένα (ελληνικό) σκυλί εκλέχθηκε στρατηγός των σκύλων, αλλά δίσταζε να επιτεθεί, αν και οι λύκοι είχαν ήδη εξαγριωθεί. Ξέρετε γιατί καθυστερώ απολογήθηκε στους λύκους ο στρατηγός των σκύλων… Πρέπει πάντα να σκέπτεται κανείς πριν δράσει. Εσείς (οι λύκοι) το γένος σας και το χρώμα σας είναι ίδια, ενώ οι δικοί μου, ο καθένας έχει άλλο "χρώμα" (γνώμη, σκοπό) και για άλλη πατρίδα καυχιέται. Πώς μπορώ λοιπόν να οδηγήσω σε (νικηφόρο) πόλεμο πλάσματα που δεν συμφωνούν (περί πατρίδος) μεταξύ τους και δεν είναι καθ’ όλα όμοια;» Αισώπου 215.

Οι πανδώριες τέχνες και πεποιθήσεις, είχαν κυριολεκτικά καταδιαμελίσει τον ελλαδικό χώρο, πολύ προτού εμφανιστούν οι περσικές απειλές και δεν είναι καθόλου περίεργο, που ο διαμελισμός αυτός διατηρήθηκε για αιώνες και μετά τις θανάσιμες απειλές των Περσών!

Όλα δείχνουν λοιπόν, πως απ’ την Ελλάδα της Αθηνάς, η κόρη της Μήτιδας απουσίαζε δραματικά. Για το τέλος μάλιστα αυτού του βιβλίου, είχα ετοιμάσει την συνοπτική ξενάγησή σας, στους ατέλειωτους εμφύλιους σπαραγμούς, μέχρι την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου και επέκεινα στους ακατανόητους πολέμους των επιγόνων του, με άπειρα περιστατικά ωμότητας, βαρβαρότητας, μικροπολιτικής και καταδολίευσης, που συχνά ξεπερνούν σε χυδαιότητα ακόμα κι αυτά της Παλαιάς Διαθήκης, που εξέθεσα σε σειρά βιβλίων…! Η θλίψη μου όμως, που εκτινάχτηκε σε δυσθεώρητα ύψη, δεν μου επιτρέπει αυτό τον επίλογο! Νομίζω όμως, πως έχει ήδη ολοκληρωθεί η εικόνα που ήθελα να δώσω και θεώρησα πως είναι καλό ν’ αποφύγουμε την βαριά αυτή σκιά, που δημιουργεί αυτή η πτυχή της ιστορίας μας, με ακατανόητους απεχθέστατους πολέμους, που κράτησαν από το τέλος των περσικών πολέμων, μέχρι την επανάσταση του Μεγάλου Αλεξάνδρου, δηλαδή 145 χρόνια, (απ’ το 480 περίπου μέχρι το 335 π.Χ.), αλλά και πολύ μετά απ’ αυτόν, στους ανεξήγητους, γελοίους αλληλοσπαραγμούς των επιγόνων του.

Αντ’ αυτού, θα σας δώσω μια περίληψη του Θουκυδίδη (460-398 π.Χ.) που μας παρουσιάζει την γενικότερη πανάθλια εικόνα του εμφύλιου σπαραγμού και της διοικητικής παρακμής των Ελλήνων:

«Σ’ αυτές τις ακρότητες έφτασε ο εμφύλιος πόλεμος και προκάλεσε μεγάλη εντύπωση, γιατί ήταν ο πρώτος που έγινε. Αργότερα, μπορεί να πει κανείς, ότι ολόκληρος ο Ελληνισμός συνταράχτηκε, γιατί παντού σημειώθηκαν εμφύλιοι σπαραγμοί. Οι δημοκρατικοί καλούσαν τους Αθηναίους να τους βοηθήσουνκαι οι ολιγαρχικοί τους Λακεδαιμόνιους. Όσο διαρκούσε η ειρήνη, δεν είχαν ούτε πρόφαση, αλλά ούτε και την διάθεση να τους καλέσουν για βοήθεια. Με τον πόλεμο όμως, καθεμιά από τις αντίπαλες πολιτικές παρατάξεις, μπορούσε εύκολα να βρει ευκαιρία να προκαλέσει εξωτερική επέμβαση, για να καταστρέψει τους αντιπάλους της και να ενισχυθεί η ίδια για ν’ ανατρέψει το πολίτευμα. Οι εμφύλιες συγκρούσεις έφεραν μεγάλες κι αμέτρητες συμφορές στις πολιτείες, συμφορές που γίνονται και θα γίνονται πάντα όσο δεν αλλάζει η φύση του ανθρώπου, συμφορές που μπορεί να είναι βαρύτερες ή ελαφρότερες, κι έχουν διαφορετική μορφή ανάλογα με τις περιστάσεις.

Ο εμφύλιος πόλεμος λοιπόν, μεταδόθηκε από πολιτεία σε πολιτεία. Κι όσες πολιτείες έμειναν τελευταίες, έχοντας μάθει τι είχε γίνει αλλού, προσπαθούσαν να υπερβάλλουν σ’ επινοητικότητα, σε ύπουλα (δόλια) μέσα και σε ανήκουστες εκδικήσεις.

Για να δικαιολογήσουν τις πράξεις τους, άλλαζαν ακόμα και την σημασία των λέξεων. Η παράλογη τόλμη θεωρήθηκε ανδρεία και αφοσίωση στο κόμμα, (!!!) η προσωπική διστακτικότητα θεωρήθηκε δειλία που κρύβεται πίσω από εύλογες προφάσεις και η σωφροσύνη προσωπίδα της ανανδρείας. Η παραφορά θεωρήθηκε ανδρική αρετή, ενώ η τάση να εξετάζονται προσεκτικά όλες οι όψεις ενός ζητήματος, θεωρήθηκε πρόφαση για υπεκφυγή.

Όποιος ήταν έξαλλος γινόταν ξακουστός, ενώ όποιος έφερνε αντιρρήσεις γινόταν ύποπτος. Όποιον επινοούσε κανένα τέχνασμα και πετύχαινε, τον θεωρούσαν σπουδαίο, κι όταν υποψιαζόταν σύγκαιρα και φανέρωνε τα σχέδια του αντιπάλου, τον θεωρούσαν ακόμα πιο σπουδαίο. Ενώ όποιος ήταν αρκετά προνοητικός, ώστε να μην χρειαστούν τέτοια μέσα, θεωρούσαν ότι διαλύει το κόμμακαι ότι είναι τρομοκρατημένος από την αντίπαλη παράταξη. Με μια λέξη, όποιος πρόφταινε να κάνει κακό πριν από τον άλλον, ήταν άξιος επαίνου, καθώς κι εκείνος που παρακινούσε στο κακό, όποιον δεν είχε σκεφτεί να το κάνει.

Αλλά και η συγγένεια θεωρήθηκε χαλαρότερος δεσμός από την κομματική αλληλεγγύη, γιατί οι ομοϊδεάτες ήσαν έτοιμοι να επιχειρήσουν οτιδήποτε, χωρίς δισταγμό, (ακόμα και εναντίον των συγγενών τους, στις δικές τους αποικίες!) και τούτο επειδή τα κόμματα δεν σχηματίστηκαν για να επιδιώξουν κοινή ωφέλεια με νόμιμα μέσα, αλλά αντίθετα, για να ικανοποιήσουν την πλεονεξία τους παρανομώντας. Και η μεταξύ τους αλληλεγγύη βασιζόταν περισσότερο στην συνενοχή τους, παρά στους όρκους τους στους θεούς.

Τις εύλογες προτάσεις των αντιπάλων τις δέχονταν με υστεροβουλία και όχι με ειλικρίνεια, για να φυλαχτούν από ένα κακό αν οι άλλοι ήταν πιο δυνατοί. Και προτιμούσαν να εκδικηθούν για κάποιο κακό, αντί να προσπαθήσουν να μην το πάθουν. Όταν έκαναν όρκους για κάποια συμφιλίωση, τους κρατούσαν τόσο μόνο όσο δεν είχαν την δύναμη να τους καταπατήσουν, μη έχοντας να περιμένουν βοήθεια από αλλού.

Αλλά μόλις παρουσιαζόταν ευκαιρία, εκείνοι που πρώτοι είχαν ξαναβρεί το θάρρος τους, αν έβλεπαν ότι οι αντίπαλοί τους ήσαν αφύλαχτοι, τους χτυπούσαν κι ένιωθαν μεγαλύτερη χαρά να τους βλάψουν εξαπατώντας τους, παρά χτυπώντας τους ανοιχτά.

Θεωρούσαν ότι ο τρόπος αυτός όχι μόνο είναι πιο ασφαλής αλλά και βραβείο σε αγώνα δόλου. Γενικά είναι ευκολότερο να φαίνονται επιδέξιοι οι κακούργοι, παρά να θεωρούνται τίμιοι όσοι δεν είναι δόλιοι. Οι περισσότεροι άνθρωποι προτιμούν να κάνουν το κακό και να θεωρούνται έξυπνοι, παρά να είναι καλοί και να τους λένε κουτούς.

Αιτία όλων αυτών είναι η φιλαρχία, που έχει ρίζα την πλεονεξία και την φιλοδοξία, (των πλουσίων) που έσπρωχναν τις φατρίες ν’ αγωνίζονται (μεταξύ τους) με λύσσα. Οι αρχηγοί των κομμάτων, στις διάφορες πολιτείες, πρόβαλλαν ωραία συνθήματα. Ισότητα των πολιτών από την μια μεριά, σωφροσύνη της αριστοκρατικής διοίκησης από την άλλη.

Προσποιούνταν έτσι ότι υπηρετούν την πολιτεία, ενώ πραγματικά ήθελαν να ικανοποιήσουν προσωπικά συμφέροντα και αγωνίζονταν με κάθε τρόπο να νικήσουν τους αντιπάλους τους. Τούτο τους οδηγούσε να κάνουν τα φοβερότερα πράγματα, επιδιώκοντας να εκδικηθούν τους αντιπάλους τους, όχι ως το σημείο που επιτρέπει η δικαιοσύνη ή το συμφέρον της πολιτείας, αλλά κάνοντας τις αγριότερες πράξεις, με μοναδικό κριτήριο την ικανοποίηση του κόμματός τους.

Καταδίκαζαν άνομα τους αντιπάλους τους ή άρπαζαν βίαια την εξουσία, έτοιμοι να κορέσουν το μίσος τους. Καμιά από τις δύο παρατάξεις δεν είχε κανέναν ηθικό φραγμό, κι εκτιμούσε περισσότερο όσους κατόρθωναν να κρύβουν κάτω από ωραία λόγια φοβερές πράξεις. Όσοι πολίτες ήταν μετριοπαθείς θανατώνονταν από την μια ή την άλλη παράταξη, είτε επειδή είχαν αρνηθεί να πάρουν μέρος στον αγώνα, είτε επειδή η ιδέα και μόνο ότι θα μπορούσαν να επιζήσουν προκαλούσε εναντίον τους τον φθόνο». Θουκυδίδης (460-398 π.Χ.) Βιβλίο 3. Κεφάλαιο 82. Έλληνας στρατηγός και ιστορικός, παγκοσμίως γνωστός για τη συγγραφή της ιστορίας του Πελοποννησιακού Πολέμου. (Μετάφραση: Άγγελος Βλάχος).