Οι άνθρωποι της Λίθινης Εποχής χρησιμοποιούσαν μια σειρά από σύνεργα για να επεξεργάζονται διάφορα μίγματα βοτάνων με τα οποία περνούσαν σε αλλοιωμένες καταστάσεις συνείδησης.

    Οι επιστήμονες ανέκαθεν υποπτεύονταν ότι οι άνθρωποι έκαναν από πολύ παλιά χρήση ναρκωτικών και παραισθησιογόνων ουσιών, όμως βασίζονταν κυρίως σε έμμεσες ενδείξεις, από τις παράδοξες εικόνες της τέχνης των σπηλαίων μέχρι την ανακάλυψη σπόρων διαφόρων ουσιών σε ανασκαφές. Τώρα όμως οι ερευνητές βρήκαν και εξοπλισμό που χρησιμοποιείτο για την προετοιμασία των παραισθησιογόνων ουσιών, τις οποίες συνήθως έπαιρναν από τη μύτη. H σχετική έρευνα δημοσιεύεται στο αρχαιολογικό περιοδικό "Journal of Archaeological Science", σύμφωνα με τους Times του Λονδίνου.

    Η Κουέτα Κάγιε από το University College του Λονδίνου και ο αρχαιολόγος Σκοτ Φιτζπάτρικ από το κρατικό πανεπιστήμιο της Β.Καρολίνας βρήκαν, στο νησί Καριάκου της Καραϊβικής, κεραμικά μπολ και σωλήνες για την εισπνοή καπνού ή σκόνης από παραισθησιογόνες ουσίες, τα οποία χρονολογούνται από το 400 π.Χ., αλλά οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η χρήση των ουσιών πιθανώς γινόταν επί χιλιάδες χρόνια πριν. Δεν είναι ακόμα σαφές ποιες ακριβώς ήσαν αυτές οι ουσίες, αν και μια πιθανότητα είναι η κοχόμπα, που παράγεται από τους καρπούς ενός είδους μιμόζας.

    'Αλλες ανασκαφές στο Μεξικό και το Τέξας έχουν βρει έμμεσα στοιχεία, που χρονολογούνται μέχρι και 5.000 χρόνια πριν, ότι οι άνθρωποι κατεργάζονταν ουσίες που διεύρυναν τη συνείδηση, όπως τον κάκτο πεγιότλ και τους κόκους μεσκάλ (απ' όπου και η ισχυρή παραισθησιογόνα ουσία μεσκαλίνη). Μπορεί επίσης να έπαιρναν οπιοειδή και ακόμα να χρησιμοποιούσαν μύκητες. Η ισχυρή παραισθησιογόνα ερυσίβη βρίσκεται σε βλάστηση που σαπίζει και που ήταν συχνή στα σπήλαια, ενώ εξαπλωμένο ήταν και το παραισθησιογόνο μανιτάρι της ψιλοσυμβίνης.

    Σύμφωνα με μια εκδοχή, η χρήση τέτοιων ουσιών ήταν διαδεδομένη στις πρώτες αγροτικές κοινωνίες, επειδή ήταν ο μόνος τρόπος οι άνθρωποι να αντέξουν τις μακρές ώρες εργασίας στα χωράφια, συχνά σε δύσκολες συνθήκες, όπως ο καυτός ήλιος. Παράλληλα, οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι η θρησκεία και οι πνευματικές πεποιθήσεις έπαιξαν το δικό τους ρόλο, καθώς οι ουσίες αυτές συχνά έφερναν τους χρήστες σε κατάσταση έκστασης.