Πρόσφατα έπεσε στα χέρια μου το βιβλίο Θρησκευτικών της Α΄ Λυκείου. Στο τέλος της παραγράφου δίνονται ερωτήσεις ως "Θέματα για συζήτηση". Πώς κατανοείς τον ακόλουθο μοναστηριακό λόγο: "Αν πεθάνεις πριν πεθάνεις, δεν θα πεθάνεις, όταν πεθάνεις"!

Μεταφέρω από http://erinya-hellenica.blogspot.com/

 

Θρησκευτικά Α΄ Λυκείου: Αν πεθάνεις πριν πεθάνεις...

 

Πολύς λόγος έχει γίνει τον τελευταίο καιρό για το βιβλίο Ιστορίας της στ΄ Δημοτικού. Είναι όμως μόνο αυτό το σχολικό βιβλίο, που πρέπει να μας απασχολεί ως προς την ποιότητα του περιεχομένου του ή μήπως η κριτική των σχολικών βιβλίων θα έπρεπε να είναι πιό σφαιρική ;
Πρόσφατα έπεσε στα χέρια μου το βιβλίο Θρησκευτικών της Α΄ Λυκείου και με ένα πρώτο φυλλογύρισμα βρέθηκα μπροστά σε δυσάρεστες εκπλήξεις. Το βιβλίο φέρει τον τίτλο "Ορθόδοξη Πίστη και Λατρεία " και είναι έργο συγγραφικής ομάδας.
Ξεκίνησα από τον πρόλογο και εκεί διαπίστωσα μια τάση των συγγραφέων να υποβάλλουν στον μαθητή το τι αισθάνθηκε και τι πρόκειται να αισθανθεί. Και για του λόγου το αληθές, παραθέτω κάποια αποσπάσματα του προλόγου:

Στο Γυμνάσιο, το θρησκευτικό μάθημα σου μίλησε για την Παλαιά, την Καινή Διαθήκη και την ιστορία της Εκκλησίας. Χάρηκες το πάνσοφο σχέδιο του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπου, όπως αυτό ξεδιπλώθηκε, διαδοχικά εξελίχθηκε και κορυφώθηκε στον ερχομό του Ιησού Χριστού και στην ίδρυση της Εκκλησίας του. Η παρουσία του Κυρίου ανάμεσά μας είναι ένα θαυμαστό και σωτήριο γεγονός...
Γνωρίσαμε τον Τριαδικό Θεό, γίναμε παιδιά του και κληρονόμοι του. Η ευτυχία μας θα είναι αιώνια...

Ο πρόλογος του βιβλίου συνεχίζεται στο ίδιο μοτίβο, τελειώνοντας με τη φράση "Χρειαζόμαστε την Εκκλησία και η Εκκλησία μας χρειάζεται".

Δεν μπορώ να μιλήσω εκ στόματος των μαθητών της Α΄ Λυκείου, αλλά το βρίσκω ιδιαιτέρως κουραστικό να διαβάσω όλα όσα περιλαμβάνει το βιβλίο αυτό. Κάνοντας ένα φυλλογύρισμα, το μάτι μου σταμάτησε στην παράγραφο 12 του πρώτου κεφαλαίου, με τον παράξενο τίτλο "Θανάτου εορτάζομεν νέκρωσιν...". Μα τι λέει εδώ; Αμέσως παρακάτω βλέπω τον υπότιτλο "Το φοβερό μυστήριο του θανάτου". Μα, είδαν καλά τα μάτια μου; Είναι μυστήριο ο θάνατος; Μήπως είναι κάτι σαν την τελετή της βάπτισης, του γάμου ή μήπως κάτι από ευχέλαιο; Και εγώ που νόμιζα οτι θάνατος είναι απλά το βιολογικό τέλος ενός εμβίου όντος, η μετάπτωσή του από μια οργανωμένη (έμβια) κατάσταση στην αποδιοργάνωση των μερών του και την αποσύνθεση, έκανα λάθος; Για να δω τι λέει όλη η παράγραφος, πριν βγάλω βιαστικά συμπεράσματα:

12. "Θανάτου εορτάζομεν νέκρωσιν..."

α) Το φοβερό μυστήριο του θανάτου

Η συμμετοχή στο Πάθος και την Ανάσταση του Χριστού βοηθάει στην κατανόηση του μυστηρίου της ζωής και του θανάτου. Η ζωή είναι δώρο του Θεού, ο οποίος δημιούργησε τα πάντα "εξ ουκ όντων" (από το μηδέν) και μας έφερε από την ανυπαρξία στην ύπαρξη. Ο θάνατος είναι έξω από την θέληση του Θεού, δεν είναι φυσική κατάσταση, αλλά αποτέλεσμα της πτώσης, της αμαρτίας. Ζωή αληθινή είναι η παρουσία, η "ενοίκηση" του Θεού στη καρδιά του ανθρώπου, το κέντρο της ύπαρξης. Η πτώση μας χώρισε από το Θεό και αδρανοποίησε τη χάρη του μέσα μας. Αυτός ο χωρισμός που ονομάζεται πνευματικός θάνατος, προκάλεσε και το σωματικό μας θάνατο. Ο Χριστιανός, όμως, πιστεύει οτι ο σωματικός θάνατος ως γεγονός αποτελεί οικονομία του Θεού και ευεργεσία του, για να μη γίνει αθάνατο το κακό, όπως βλέπουμε και στην ευχή που ακολουθεί.

Δεν θα παραθέσω εδώ την ευχή που ακολουθεί, η οποία είναι η "ευχή εις ψυχοραγούντας" του Μικρού Ευχολογίου. Αλλά δεν θα μπορέσω να μη σχολιάσω την "παιδαγωγική" αξία του κειμένου. Τι λέει στον μαθητή η παραπάνω παράγραφος;

• Μυστήριο η ζωή, μυστήριο και ο θάνατος. Λάθος λοιπόν νομίζουμε κάποιοι οτι πρόκειται για φυσιολογικές καταστάσεις!
• Τα πάντα δημιουργήθηκαν από το Θεό εκ του μηδενός, δηλαδή η ύπαρξη προέκυψε από την ανυπαρξία!
• Ο θάνατος δεν είναι φυσική κατάσταση!
• Ο θάνατος είναι αποτέλεσμα της "πτώσης", της αμαρτίας!
• Το κέντρο της ύπαρξης του ανθρώπου είναι η καρδιά!
• Κάποια "πτώση" μας χώρισε απ' το Θεό και "αδρανοποίησε τη χάρη του μέσα μας"!
• Ο παραπάνω χωρισμός μας απ' το Θεό είναι πνευματικός θάνατος και οδηγεί στον σωματικό θάνατο!
• Ο θάνατος είναι ευεργεσία του Θεού στον άνθρωπο!
• Ο άνθρωπος πεθαίνει για να μην γίνει αθάνατο το κακό!

Μετά από τα άκρως διδακτικά νοήματα της παραπάνω υποπαραγράφου, ακολουθεί άλλη με τίτλο "Το νόημα του θανάτου", στην οποία ο μαθητής διαβάζει τα γνωστά περί δευτέρας παρουσίας και παρατίθεται αντίστοιχο εδάφιο από την Β΄ προς Κορινθίους. Και στη συνέχεια ακολουθεί τρίτη υποπαράγραφος στην οποία, σύμφωνα με όση σοφία χωράει το δικό μου μυαλό, αναιρούνται κάποια από τα λεγόμενα της πρώτης:

γ) Η ανθρώπινη "αθανασία"

Αθάνατος είναι μόνο ο "άκτιστος" τριαδικός Θεός (Α΄ Τιμ. 6, 16). Ο άνθρωπος δεν είναι από την ίδια του τη φύση αθάνατος. Η αθανασία του χαρίστηκε από το Θεό. Αν ο Θεός έπαιρνε πίσω αυτό το δώρο, ο άνθρωπος και όλος ο κόσμος θα επέστρεφαν στην ανυπαρξία. Αθανασία δεν είναι απλή επιβίωση ή συνέχεια της βιολογικής ζωής, αλλά η μετοχή στον "παράδεισο". Παράδεισος είναι η αιώνια κοινωνία με το Χριστό στη "χώρα των ζώντων". Αυτή είναι η μεγαλύτερη δωρεά του Θεού στον άνθρωπο.

Μα, λίγο πριν το βιβλίο μας έλεγε οτι "ο θάνατος είναι έξω από την θέληση του Θεού, δεν είναι φυσική κατάσταση" και τώρα μας λέει οτι "ο άνθρωπος δεν είναι από την ίδια του τη φύση αθάνατος".
Λίγο πριν το βιβλίο μας έλεγε οτι ο θάνατος είναι "αποτέλεσμα της πτώσης, της αμαρτίας " και οτι "ως γεγονός αποτελεί οικονομία του Θεού και ευεργεσία του ", τώρα μας λέει οτι "η αθανασία του χαρίστηκε από το Θεό" και "αν ο Θεός έπαιρνε πίσω αυτό το δώρο, ο άνθρωπος και όλος ο κόσμος θα επέστρεφαν στην ανυπαρξία".
Όσον αφορά τον ορισμό του Παραδείσου και τη "χώρα των ζώντων", δεν θεωρώ οτι χρειάζεται ιδιαίτερος σχολιασμός.

Στη συνέχεια το βιβλίο παραθέτει δυο εδάφια από την Νεκρώσιμη ακολουθία. Δεν λείπει και η αναφορά στα "ακέραια και άφθαρτα λείψανα" των αγίων μας και μάλιστα με φωτογραφία (της λάρνακας με το λείψανο του Αγίου Διονυσίου στη Ζάκυνθο). Η τελευταία υποπαράγραφος ασχολείται με την "μετάβαση από τον θάνατο στη ζωή".

Στο τέλος της παραγράφου δίνονται ερωτήσεις ως "Θέματα για συζήτηση". Το τελευταίο από αυτά τα θέματα για συζήτηση, που απευθύνεται στους δεκαπεντάχρονους μαθητές της Α΄ Λυκείου, κλείνοντας, θεωρώ σκόπιμο να το παραθέσω, άνευ σχολίων:

Πώς κατανοείς τον ακόλουθο μοναστηριακό λόγο: "Αν πεθάνεις πριν πεθάνεις, δεν θα πεθάνεις, όταν πεθάνεις"!

 

 

 

 

Μ. Καλόπουλος - M. Kalopoulos

Upside: www.greatlie.com

E-mail: michael@ greatlie.com

{backbutton}